Triggers uitleggen: de link tussen je verleden en je reacties
Triggers: wat ze zijn en hoe je ze kunt begrijpen en beheersen
Als psycholoog gespecialiseerd in traumaverwerking zie ik dagelijks hoeveel impact triggers kunnen hebben op iemands leven. Vaak zijn mensen zich er niet van bewust waar hun plotselinge onrust, irritatie of de behoefte om je terug te trekken vandaan komt. Toch is dat precies wat triggers doen: ze halen je uit het hier en nu en brengen je onbewust terug naar een situatie waarin je je ooit onveilig voelde.
Het herkennen van je triggers is een belangrijke stap in herstel. Want pas als je weet wat jouw systeem in alarm zet, kun je er ook bewust mee omgaan. Niet door alles uit de weg te gaan, maar juist door langzaam te leren wat jouw lichaam en brein nodig hebben om zich weer veilig te voelen.
In dit b;og hieronder leg ik uit wat triggers precies zijn, hoe ze werken en waarom ze soms zo onverwacht binnenkomen.
Wat zijn triggers?
Triggers zijn interne of externe prikkels die een sterke emotionele of lichamelijke reactie oproepen, vaak in verband met vroegere traumatische ervaringen. Ze kunnen subtiel of overduidelijk zijn. Een voorbeeld van een duidelijke trigger is een verhitte discussie waarbij de ander dichterbij komt. Als je in het verleden fysiek geweld hebt ervaren in een vergelijkbare situatie, kan dit een onmiddellijke stressreactie veroorzaken. Een subtielere trigger kan een geur of geluid zijn dat je onbewust terugbrengt naar een trauma, waardoor je lichaam reageert zonder dat je direct begrijpt waarom.
Triggers kunnen zich op verschillende manieren manifesteren:
• Zintuiglijk: Geuren, geluiden, smaken of visuele prikkels kunnen herinneringen activeren.
• Emotioneel: Specifieke gevoelens, zoals afwijzing of verlating, kunnen herinneringen oproepen aan vroegere traumatische gebeurtenissen.
• Omgevingsgebonden: Bepaalde locaties, situaties of sociale interacties kunnen een emotionele respons uitlokken.
Hoe werken triggers in de hersenen?
Onze hersenen verwerken constant zintuiglijke informatie. De amygdala, een deel van het limbisch systeem, fungeert als een 'rookmelder' voor gevaar. Wanneer de amygdala iets herkent dat lijkt op een vroegere bedreiging, kan dit het stresssysteem activeren voordat je er bewust over hebt nagedacht. Hierdoor kun je direct in een vecht-, vlucht- of bevriesreactie schieten. Dit mechanisme was ooit nuttig om te overleven, maar bij mensen met een voorgeschiedenis van trauma kan het te gevoelig afgesteld raken. Dit betekent dat alledaagse situaties intense reacties kunnen oproepen, zelfs als er geen werkelijke dreiging is.
De hippocampus helpt om herinneringen op te slaan en te plaatsen in tijd en context. Bij mensen met trauma werkt dit deel van de hersenen vaak minder goed. Daardoor worden herinneringen soms in fragmenten opgeslagen. Dit kan verklaren waarom je bij een trigger ineens wordt teruggeworpen in een oude situatie, zonder dat je precies weet waarom.
Reacties op Triggers
Triggers kunnen leiden tot verschillende reacties, waaronder:
• Overweldigende emoties zoals angst, boosheid of verdriet.
• Flashbacks, waarbij een traumatische herinnering zich opdringt alsof het opnieuw gebeurt.
• Vermijding, waarbij je situaties of plekken mijdt om een trigger te ontlopen.
• Fysieke reacties zoals een versnelde hartslag, zweten, trillen of spierspanning.
Triggers kunnen soms een gevoel van machteloosheid oproepen, wat kan leiden tot negatieve zelfspraak en zelfverwijt. Het is belangrijk om te beseffen dat triggers automatische reacties zijn en niet iets waar je ‘schuld’ aan hebt. Dit inzicht kan helpen om zelfcompassie te ontwikkelen en minder hard voor jezelf te zijn wanneer je getriggerd wordt.
.
Hoe kun je triggers beheersen?
Hoewel triggers intens kunnen zijn, zijn er manieren om ermee om te gaan en hun impact te verminderen:
1. Zelfbewustzijn ontwikkelen
Houd een dagboek bij om te identificeren welke situaties of stimuli je triggers activeren. Hoe bewuster je hiervan wordt, hoe beter je ermee kunt omgaan.
2. Grondingstechnieken gebruiken
Wanneer je getriggerd wordt, helpen technieken zoals diep ademhalen, mindfulness of sensorische afleiding (zoals iets kouds vasthouden) om je in het hier en nu te houden.
3. Therapie en verwerking
Een psycholoog kan helpen bij het verwerken van trauma’s en het verminderen van de gevoeligheid voor triggers. Therapieën zoals EMDR kunnen effectief zijn in het ‘herschrijven’ van traumatische herinneringen.
4. Lichamelijke regulatie
Triggers kunnen lichamelijke stressreacties veroorzaken. Regelmatige lichaamsbeweging, ontspanningsoefeningen en een gezonde levensstijl kunnen helpen om je zenuwstelsel te ondersteunen en de impact van triggers te verminderen.
5. Herwaarderen van triggers
In plaats van triggers als vijand te zien, kun je ze beschouwen als waardevolle signalen. Ze laten zien waar nog onverwerkt trauma zit en kunnen richting geven aan je herstelproces.
De positieve kant van triggers
Triggers voelen vaak lastig of vervelend, maar ze kunnen je ook iets waardevols vertellen. Ze zijn als kleine puzzelstukjes die je iets laten zien over oude pijn of ervaringen die nog niet zijn verwerkt. Een trigger laat zien waar nog spanning zit en waar je nog iets te helen hebt.
Conclusie
Triggers zijn krachtige herinneringen aan onverwerkte trauma’s, maar ze definiëren je niet. Door inzicht te krijgen in hoe ze werken en strategieën te ontwikkelen om ermee om te gaan, kun je hun impact verminderen. Je hersenen kunnen veranderen en helen, en met tijd en de juiste ondersteuning kun je leren om triggers niet langer je leven te laten beheersen.
Je reacties op triggers zijn geen bewuste keuzes, maar automatische reacties die voortkomen uit eerdere ervaringen. Door je triggers te leren begrijpen en geleidelijk te werken aan hun verwerking, kun je meer grip krijgen op je emoties en je welzijn verbeteren.
Meer over triggers:
Janina Fisher biedt een praktische en werkbare benadering van complexe trauma’s. Ze laat zien hoe je stap voor stap bewust kunt worden van je getriggerde delen en hoe je vanuit zelfcompassie de regie kunt terugpakken. Haar benadering is gericht op herkenning, stabilisatie en heling zonder te vervallen in herbeleving.
Waarom dit boek? Het is concreet, goed onderbouwd én direct toepasbaar. Vooral als je meer grip wilt krijgen op je reacties, beter wilt begrijpen waar je triggers vandaan komen en hoe je er anders mee om kunt gaan in het dagelijks leven.
Dit boek geeft inzicht in de oorzaken en gevolgen van trauma, en biedt hoop en duidelijkheid voor iedereen die de impact van traumatische ervaringen heeft leren kennen. Trauma is een van de grootste gezondheidsproblemen van deze tijd. Niet alleen door de uitwerking op slachtoffers van ongelukken en misdrijven, maar vooral door de vaak minder zichtbare tol die huiselijk geweld, seksueel misbruik, mishandeling, verwaarlozing en verslaving eisen.
Dit boek helpt je om verbanden te leggen tussen je klachten en eerdere ervaringen. Het biedt houvast en erkenning, en laat zien dat herstel wél mogelijk is, stap voor stap, in je eigen tempo.
Maté onderzoekt de relatie tussen langdurige stress, trauma en lichamelijke klachten. Triggers benadert hij als signalen die je iets duidelijk proberen te maken over wat je op dat moment nodig hebt. In plaats van ze te onderdrukken, nodigt hij uit tot nieuwsgierigheid en zelfonderzoek.
Waarom dit boek?
Het helpt je om je automatische reacties te herkennen als oude overlevingsstrategieën. Je leert deze niet te veroordelen, maar met mildheid te benaderen. Dat opent de deur naar meer zelfinzicht en een andere manier van omgaan met stress en spanning.
Bronnen:
Van der Kolk, B. A. (2014). The body keeps the score: Brain, mind, and body in the healing of trauma. Viking.
Porges, S. W. (2007).The Polyvagal Perspective. Biological Psychology, 74(2), 116–143. DOI: 10.1016/j.biopsycho.2006.06.009
Bremner, J. D. (2006). Traumatic stress: Effects on the brain. Dialogues in Clinical Neuroscience, 8(4), 445–461. doi: 10.31887/DCNS.2006.8.4/jbremner
Wil je meer weten of EMDR iets voor jou kan betekenen?
Maak dan een afspraak.
Met warme groet,
Monique
Elke maand tips voor je mentale gezondheid in je mailbox?
Schrijf je hier in.