Waarom de perfecte kerst een mythe is (en wat je wél kunt doen)
De decembermaand wordt vaak gezien als een tijd van gezelligheid, warmte en verbondenheid.
We zien overal beelden van perfect versierde tafels, families die elkaar liefdevol omarmen en vrienden die samen het jaar afsluiten.
Reclames en social media schetsen een ideaalplaatje waarin de feestdagen alleen maar gelukkig en harmonieus zijn. Maar dat beeld is niet voor iedereen realiteit.
Voor veel mensen brengt deze periode juist stress, onzekerheid en soms ook eenzaamheid met zich mee.
Het is daarom logisch dat de feestdagen gemengde gevoelens oproepen. Terwijl de een uitkijkt naar sociale bijeenkomsten en gezelligheid, voelt de ander juist druk om aan het ‘perfecte plaatje’ te voldoen. Het lijkt soms alsof je verplicht gelukkig moet zijn en erbij moet horen, zeker als je denkt dat iedereen om je heen de feestdagen viert zoals in reclames en tijdschriften. Deze druk kan zorgen voor wat vaak decemberstress wordt genoemd, aangewakkerd door verschillende factoren. Dit kan variëren van sociale verwachtingen en de druk om het anderen naar de zin te maken, tot confrontaties met eenzaamheid of oude familieproblemen.
In dit blog ga ik dieper in op wat decemberstress veroorzaakt. Denk aan de rol van social media en reclames, maar ook aan hoe familiedynamiek en gevoelens van eenzaamheid deze tijd van het jaar zwaarder kunnen maken. Ik deel tips met je om de feestdagen meer op jouw eigen manier te beleven, zonder je te laten leiden door onrealistische verwachtingen. Zo kun je deze periode beter doorkomen, op een manier die echt bij jou past.
.
Waarom de feestdagen gevoelens van eenzaamheid versterken
Tijdens de feestdagen ligt de nadruk in de maatschappij sterk op saamhorigheid, familiebanden en sociale gezelligheid. Dit beeld wordt constant versterkt door reclames, films en sociale media.
Deze nadruk creëert hoge verwachtingen van hoe de feestdagen "zouden moeten zijn," wat een groot contrast kan vormen met de realiteit van mensen die zich geïsoleerd voelen. Het gevoel van "er niet bij horen" wordt daardoor intenser.
Daarnaast zijn de feestdagen vaak momenten van reflectie, waarin mensen terugkijken op het afgelopen jaar en bewust worden van gemis, zoals het ontbreken van een hechte sociale kring of verloren relaties. Dit maakt eenzaamheid in deze periode emotioneel zwaarder dan op andere momenten in het jaar.
Hoe verwachtingen een rol spelen
De maatschappelijke druk om samen te zijn met familie of vrienden kan ervoor zorgen dat mensen hun situatie als "tekortschietend" ervaren.
Deze druk wordt versterkt doordat veel mensen op sociale media een geïdealiseerde versie van hun feestdagen delen. Hierdoor ontstaat de illusie dat iedereen behalve jij een perfect sociaal leven heeft.
Het ontbreken van aansluiting bij deze norm kan gevoelens van zelftwijfel en afwijzing versterken.
Praktische tips voor omgaan met eenzaamheid
Maak een plan voor jezelf
In plaats van de feestdagen te laten gebeuren, neem de controle door iets voor jezelf te plannen. Dit kan een wandeling zijn, het kijken van je favoriete films of het uitproberen van een nieuw recept. Een bewuste invulling geeft structuur en voorkomt piekeren.
Doe vrijwilligerswerk
Veel organisaties zoeken extra vrijwilligers rond de feestdagen. Het helpen van anderen kan niet alleen afleiding bieden, maar ook een gevoel van verbinding en waardering geven.
Zoek contact met anderen
Als je weet dat anderen ook alleen zijn, nodig ze uit voor een informele bijeenkomst, zoals een lunch of een spelletjesavond. Het initiatief nemen kan spannend zijn, maar zorgt vaak voor verrassende verbindingen.
Focus op zelfzorg
Gebruik de feestdagen als een moment om te investeren in jezelf. Denk aan een boek lezen, mediteren, of het volgen van een hobby. Het jezelf goed laten voelen, ook in je eentje, werkt goed tegen eenzaamheid.
Herinner jezelf eraan dat je waarde niet afhangt van hoeveel mensen er om je heen zijn, maar van hoe je voor jezelf zorgt.
Social Media en Reclames als versterkers van decemberstress
Tijdens de feestdagen worden we overspoeld met perfecte beelden. Social media tonen ons de hoogtepunten van het leven van anderen: perfect versierde kerstbomen, uitgebreide diners en blije families. Tijdschriften en reclames doen daar nog een schepje bovenop met hun ideaalbeelden van perfect gedekte tafels en harmonieus samenzijn. Deze constante stroom van ‘perfectie’ kan het gevoel versterken dat jouw eigen feestdagen niet voldoen, wat leidt tot zelfkritiek, onzekerheid en zelfs gevoelens van isolatie.
Social media en reclames spelen in op onze neiging tot vergelijken. Vooral tijdens de feestdagen, een tijd vol sociale verwachtingen, kan dit effect sterker zijn. Je hersenen zien de gepolijste beelden als een norm, wat kan leiden tot stress, teleurstelling en perfectionisme. Dit wordt versterkt door wat psychologen "highlight reels" noemen: we zien alleen de beste momenten van anderen en vergeten dat deze vaak niet representatief zijn voor de realiteit. Reclames gebruiken ditzelfde mechanisme om producten te verkopen, door een ideaalbeeld te scheppen waarin geluk afhankelijk lijkt van perfectie en consumptie.
Gevolgen:
· Vergelijkingsdrang: Het gevoel dat jouw feestdagen niet voldoen.
· Perfectionisme: De druk om alles ‘perfect’ te maken.
· Mentale belasting: Zelfkritiek en gevoelens van tekortschieten.
Tips:
Beperk social media gebruik: Plan bewust je schermtijd en vermijd het eindeloos scrollen. Ontvolg accounts die je onzeker maken en richt je op content die je inspireert of een goed gevoel geeft.
Creëer je eigen normen: Focus op wat voor jou belangrijk is tijdens de feestdagen. Misschien is dat eenvoud, rust of tijd doorbrengen met een kleine kring mensen. Laat dit leidend zijn, niet wat anderen doen of wat je in reclames ziet.
Relativeren:
Besef dat de beelden die je ziet, zowel online als in reclames, vaak zorgvuldig gepresenteerd of gemanipuleerd zijn. Ze weerspiegelen niet de realiteit, maar wat bedrijven en gebruikers willen laten zien.
Waardeer eenvoud:
Perfectie is niet nodig om gelukkig te zijn. Een gezellige avond met een paar dierbaren of tijd voor jezelf kan net zo waardevol zijn als een uitgebreid kerstdiner.
Door bewust om te gaan met de verwachtingen die social media en reclames scheppen, kun je de decemberstress verminderen en meer genieten van een feestmaand die écht bij jou past. Het gaat niet om perfectie, maar om wat jou gelukkig maakt.
Familieproblemen en verwachtingen
De feestdagen brengen families samen, maar dit kan ook spanningen en stress naar boven halen.
Wie komt wanneer? Wat wordt er van je verwacht? En hoe zorg je ervoor dat iedereen tevreden is?
Vooral als er onopgeloste conflicten spelen, kunnen deze vragen al snel overweldigend worden. In sommige gevallen is het niet alleen de emotionele belasting, maar ook de praktische logistiek die voor extra druk zorgt.
Familie speelt vaak een centrale rol in ons leven, waardoor de verwachtingen rondom familierelaties extra hoog kunnen zijn. Tijdens de feestdagen komen oude patronen vaak weer naar boven. Dit gebeurt deels door de symbolische lading van deze periode: het idee dat iedereen samen moet zijn en dat het ‘gezellig’ moet zijn. Daarbij kunnen rollen uit het verleden (bijvoorbeeld wie altijd het feest organiseert, of wie verantwoordelijk is voor de sfeer) opnieuw naar voren komen. Deze dynamiek kan ervoor zorgen dat we ons gevangen voelen in verwachtingen die niet realistisch of gezond zijn.
Daarnaast kunnen onopgeloste conflicten onder het oppervlak blijven sudderen. Omdat de feestdagen vaak draaien om samenzijn, worden deze spanningen moeilijker te negeren, wat de stress verder verhoogt. Het vermijden van confrontaties om de harmonie te bewaren kan op korte termijn helpen, maar maakt het op de lange termijn lastiger om daadwerkelijk te genieten.
Tips:
Communiceer duidelijk: Bespreek van tevoren wie wanneer komt en wat de verwachtingen zijn. Dit voorkomt misverstanden en zorgt voor meer duidelijkheid. Als bepaalde onderwerpen gevoelig liggen, kun je ook afspreken deze te vermijden.
Stel grenzen:
Durf nee te zeggen tegen dingen die je niet wilt of kunt doen. Als het te veel wordt, kun je bijvoorbeeld voorstellen om het gezelschap kleiner te houden of bepaalde tradities los te laten.
Bereid je mentaal voor: Als je weet dat bepaalde gesprekken of situaties lastig kunnen worden, bedenk dan hoe je hiermee om wilt gaan. Neem bijvoorbeeld pauzes als de spanning oploopt, of houd een neutrale reactie paraat om discussies te vermijden.
Kies voor balans:
Onthoud dat het oké is om tijd voor jezelf te nemen, ook tijdens de feestdagen. Jouw welzijn is net zo belangrijk als dat van de rest van de familie.
Met duidelijke communicatie en realistische verwachtingen kun je spanning verminderen en meer ruimte creëren voor een prettigere feestdagensfeer, ongeacht de dynamiek binnen je familie.
De feestdagen kunnen een bron van vreugde zijn, maar voor veel mensen brengen ze ook uitdagingen met zich mee. Eenzaamheid wordt scherper gevoeld in een tijd die draait om verbondenheid, terwijl familieproblemen en onrealistische verwachtingen vaak extra spanning toevoegen.
Social media en reclames versterken dit gevoel door een ideaalbeeld neer te zetten waarin alles perfect lijkt te zijn. Dit kan leiden tot zelfkritiek, stress en het gevoel dat je tekortschiet. Het is belangrijk om te onthouden dat de feestdagen niet perfect hoeven te zijn. Door grenzen te stellen, realistische verwachtingen te hebben en te focussen op wat voor jou belangrijk is, kun je deze periode meer ontspannen en op je eigen manier beleven. Laat je niet leiden door de schijnbare perfectie om je heen, maar maak keuzes die bijdragen aan je eigen welzijn.
Mijn wens voor jou:
Ik wens je feestdagen die echt bij jou passen. Dat je momenten vindt van rust, warmte en verbinding, op een manier die goed voelt voor jou. Laat los wat niet belangrijk is en omarm wat je gelukkig maakt, groot of klein. Mogen deze dagen niet draaien om perfectie, maar om echtheid, en bovenal: om jouw welzijn. Maak er iets moois van, precies zoals jij dat wilt. ✨
Een “Calm Christmas", een Engelstalig boek, biedt inspiratie voor een nieuwe benadering van de feestdagen: een waarin rust centraal staat en je ruimte maakt voor kleine momenten van plezier. Het biedt een welkome ontsnapping aan de druk om 'de perfecte kerst' te creëren en laat zien hoe je echt kunt genieten van de feestdagen, op jouw eigen manier.
Bronnen:
Shattell, M., & Johnson, A. (2017). Three simple mindfulness practices to manage holiday stress. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, 55(12), 2–4. https://doi.org/10.3928/02793695-20171117-01
Heb jij het gevoel dat stress een invloed heeft op jouw leven?
Maak dan een afspraak.
Met warme groet,
Monique
P.S. In het belang van transparantie heb ik affiliate links gedeeld. Wat betekent dat ik een klein bedrag ontvang als je toevallig via deze link bestelt, zonder extra kosten voor jou.
Elke maand tips voor je mentale gezondheid in je mailbox?
Schrijf je hier in.