Hoe je een trauma van je ouders kunt erven
Stel je voor dat onze genen een soort schakelaars hebben die kunnen bepalen hoe we ons voelen of hoe we reageren op dingen om ons heen. Wat we meemaken in ons leven, zoals stressvolle of traumatische gebeurtenissen, kan deze schakelaars 'aan' of 'uit' zetten. Dit verandert niet ons DNA zelf, maar wel hoe het werkt.
Epigenetica
Epigenetica is een manier om te kijken hoe wat we meemaken en hoe we leven invloed kan hebben op onze genen. Dit is alsof bepaalde stukjes van ons DNA aan of uit gezet worden, afhankelijk van dingen zoals stress, wat we eten, en hoeveel we bewegen.
Het bijzondere aan epigenetica is dat sommige van deze veranderingen doorgegeven kunnen worden aan onze kinderen. Dus, de manier waarop we leven kan niet alleen invloed hebben op ons, maar ook op onze kinderen en kleinkinderen. Dit helpt ons begrijpen hoe onze gezondheid en gedrag beïnvloed kunnen worden door zowel onze genen als wat we in ons leven meemaken.
Als je iets heel moeilijks of stressvols meemaakt, kan dit effect hebben op hoe bepaalde genen in hun lichaam werken. Dit kan bijvoorbeeld invloed hebben op hoe gestrest je je voelt of hoe jouw lichaam omgaat met ziektes. Dit betekent dat, zelfs als je zelf geen trauma hebben ervaren, je toch beïnvloed kunt worden door wat jouw ouders hebben meegemaakt.
Dit idee dat onze levenservaringen, zoals moeilijke tijden, iets kunnen veranderen in ons lichaam dat we aan onze kinderen kunnen doorgeven, is vrij nieuw. Het helpt ons te begrijpen dat de impact van trauma veel verder kan gaan dan we eerst dachten, en niet alleen ons, maar ook toekomstige generaties kan beïnvloeden.
Een bekend voorbeeld van epigenetica in de praktijk is het onderzoek naar de Nederlandse Hongerwinter tijdens de Tweede Wereldoorlog. Tijdens deze periode, van november 1944 tot mei 1945, heerste er ernstige voedselschaarste in delen van Nederland. Wetenschappers hebben later ontdekt dat kinderen die in deze periode in de baarmoeder waren, later in hun leven vaak kleiner en gevoeliger voor bepaalde gezondheidsproblemen waren.
Dit verschijnsel wordt toegeschreven aan epigenetisch veranderingen. Door de extreme hongersnood maakte het lichaam van de moeder aanpassingen om de baby zo goed mogelijk te laten overleven. Deze aanpassingen betekenden dat de genen van de baby op een bepaalde manier 'ingesteld' werden, waardoor deze kinderen later kleiner waren en een verhoogd risico hadden op gezondheidsproblemen zoals hartziekten en diabetes.
Een ander voorbeeld van mensen die de Holocaust hebben overleefd. Wetenschappers hebben ontdekt dat de kinderen van deze overlevenden vaak gevoeliger zijn voor stress en een grotere kans hebben om stressstoornissen te ontwikkelen, zelfs als ze zelf geen trauma's hebben meegemaakt. Dit laat zien dat de verschrikkelijke ervaringen van de ouders op een of andere manier invloed hebben op hun kinderen, ook al hebben die kinderen die ervaringen zelf niet gehad.
Dit is heel opmerkelijk. Het suggereert dat de moeilijke ervaringen van een persoon hun lichaam kunnen veranderen op manieren die ze kunnen doorgeven aan hun kinderen. Het betekent niet dat elk trauma automatisch wordt doorgegeven, maar het laat zien dat de effecten van heftige gebeurtenissen soms dieper gaan dan we dachten.
Herstel van Trauma: hoe therapie fysieke en mentale gevolgen kan verminderen
Maar er is ook goed nieuws: als je goede hulp krijgt voor jouw trauma, zoals therapie, kan dit helpen om deze veranderingen in het lichaam te verminderen of zelfs om te keren. Dit betekent dat het behandelen van trauma niet alleen helpt om je mentaal beter te voelen, maar het kan ook de lichamelijke sporen van trauma in je lichaam verminderen.
EMDR
Het is goed om te weten dat het vermogen van ons lichaam om te herstellen van trauma echt krachtig is. Therapieën zoals mindfulness, EMDR (een soort therapie waarbij je oogbewegingen gebruikt) en therapieën die zich richten op lichaamservaringen, kunnen heel effectief zijn. Ze helpen niet alleen om ons beter te voelen in ons hoofd, maar kunnen ook de sporen van trauma in ons lichaam aanpakken. Dit is belangrijk, want het helpt ons om de cirkel van trauma te doorbreken, zodat we niet alleen onszelf, maar ook onze kinderen een betere toekomst kunnen geven.
Maar, het is ook belangrijk om te onthouden dat dit een heel ingewikkeld onderwerp is. Niet elk trauma zorgt voor veranderingen in onze genen, en niet elke verandering wordt doorgegeven aan onze kinderen. Er is nog veel dat we niet weten over hoe dit allemaal precies werkt. Maar de kennis die we nu hebben, geeft ons wel een nieuw perspectief op hoe trauma ons beïnvloedt en hoe we kunnen genezen.
Bronnen:
Tobi, E. W., Slieker, R. C., Luijk, R., Dekkers, K. F., Stein, A. D., Xu, K. M., Biobank-Based Integrative Omics Studies Consortium, Slagboom, P. E., Van Zwet, E. W., ..., & Heijmans, B. T. (2018). DNA methylation as a mediator of the association between prenatal adversity and risk factors for metabolic disease in adulthood. Science Advances, 4(1)
Danieli Y, Norris FH, Engdahl B. A question of who, not if: Psychological disorders in Holocaust survivors' children. Psychol Trauma. 2017 Aug;9 (Suppl 1):98-106.
Meer over epigenetica of transgenerationeel trauma?
Francine Oomen beschrijft in haar boek een cruciaal moment in haar leven waarin ze zich bewust wordt van patronen, zowel in haar eigen leven als in dat van voorgaande generaties. Een ontdekking bij het sterfbed van haar moeder, waar een geheim aan het licht komt dat sterk lijkt op haar eigen ervaringen, zet haar aan tot een belangrijke beslissing: het is tijd om deze langdurige patronen te doorbreken.
Meer over epigenetica?
De netflix serie Human: The World within is sowieso een aanrader, maar de laatste aflevering gaat over zwangerschap en geboorte en epigenetica.
Ervaar je dat transgenerationeel trauma invloed heeft op je leven?
Ben je op zoek naar manieren om beter om te gaan met de impact van overgeërfd trauma?
Maak dan een afspraak.
Met warme groet,
Monique